2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun’a göre, 1,5 günlük Ulusal Bayram (28 Ekim günü saat 13.00’den itibaren, 29 Ekim günü) ile 13 günlük genel tatil (Kurban Bayramı 4,5 gün, Ramazan Bayramı 3,5 gün, 1 Ocak yılbaşı günü, 23 Nisan Milli Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı,30 Ağustos Zafer Bayramı) bulunmaktadır.

29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanması zorunludur. Bu günlerde, mahiyetleri itibariyle sürekli görev yapması gereken kuruluşların özel kanunlarında hükümleri gereği faaliyeti sürdürebilmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 47. maddesinde, “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarla ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücret ödenir.” denilmektedir. Kanun’un bu emredici hükmüne göre, çalışılmayan millî bayram veya genel tatil günü için bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretinin tam olarak ödenmesi, bu tatil günlerinde çalışılması halinde, her tatil günü için ayrıca bir günlük ücretin ödenmesi gerekmektedir.

Millî Bayram veya genel tatil günü çalışmış olan işçi, bir günlüğü iş karşılığı olmaksızın, bir günlüğü de çalışma karşılığı olmak üzere toplam iki günlük ücrete hak sahibi olmaktadır. Doğmuş ve muaccel olan bu genel tatil günü ücretinin, ücret olarak ödenmesi zorunludur. Genel tatilin verilme ve düzenlenmesinin temel nedeni işçilerin genel tatil günü dinlenmesinden öte, Millî Bayram günü ve diğer genel tatil günlerindeki etkinliklere, milli coşkuya, heyecana ve kutlamaya birlikte katılma, birlikte olma ve ziyaretlerde bulunmaya imkan ve fırsatı tanımaktır. Bu nedenle genel tatil, genel tatil günü kullanıldığında bir anlam taşıyacak ve fonksiyon icra edecektir. Bu itibarla, daha sonra genel tatil günü çalışması karşılığında bir gün ücretli izin verilmesi, Millî Bayram ve genel tatili verilme amacına ve gerekçesine uygun düşmeyecektir. Ayrıca; genel tatil çalışması karşılığında izin verileceği hususunda 4857 sayılı İş Kanunu’nda bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle, Ulusal Bayram ve genel tatil günü çalışan işçilere bugünlere ilişkin ücretinin her tatil günü için 1 günlük ücretin bir iş karşılığı olmaksızın, 1 günlük ücretinde çalışma karşılığı olmak üzere, toplam iki günlük olmak üzere ödenmesi gerekmektedir. Doğmuş olan genel tatil günü çalışma ücretinin, ücretli izin verilerek giderilme imkânı bulunmamaktadır.

Ay içerisinde normal çalışmalarının dışında bir günlük genel tatil çalışması olan işçiye ister hafta tatili karşılığında bir gün ücretli izin kullandırılsın, ister kullandırılmasın, 31 günlük ücret tahakkuku ve ödemesi yapılırken 30 günlük sigorta prim bildirimi yapılmalı ve sigorta prim kazanç bildirim miktarı 31 günlük ücret tutarında olmalıdır.

İşçiye genel tatil çalışması karşılığında hem toplam iki günlük genel tatil çalışma ücretinin verilmesi, hem de genel tatil ihtiyacının karşılanması bakımından daha sonra (işçinin talebi üzerine) 1 günlük ücretsiz izin verilmesi halinde, işçiye 1 günlük hafta tatili ücreti, 29 günlük normal çalışma ücreti olmak üzere toplam 30 günlük ücret ödemesi yapılırken, sigortalı prim gün sayısı 29 gün (1 günlük ücretsiz izin kullandırılması nedeniyle) olacak ve o ay için 5510 sayılı Kanun’un 86. maddesine göre SGK’ya eksik gün bildiriminin yapılması gerekecektir.

İşyerinde 6 gün çalışan işçilere, 7. günün ücretli hafta tatili olarak kullandırılması asıldır. Çeşitli nedenlerle hafta tatil gününde çalışılması halinde, hafta tatili çalışması ile haftalık 45 saatlik kanuni azami çalışma süresinin üzerinde çalışma gerçekleşeceğinden, hafta tatili günü çalışması fazla mesai niteliğindedir. Hafta tatili çalışması ücretinin, bir iş karşılığı olmaksızın ödenecek bir günlük ücretin dışında ayrıca hafta tatil günü çalışması ücretinin %50 zamlı olarak 1,5 günlük ücret tutarında (toplam 2,5 günlük) ödenmesi gerekmektedir.

İşçilere çalışılan hafta tatil günü karşılığında, daha sonra ücretli izin verilmek istendiğinde, işçinin yazılı talebi doğrultusunda bir buçuk günlük ücretli izin kullandırılmalıdır.

İşçilerin genel tatil günü çalışması halinde, işçilere bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük genel tatil ücretinin dışında ayrıca 1 günlük genel tatil günü çalışması adı altında ücret ödenmelidir. İşçinin genel tatil gününde çalışması ile iki günlük genel tatil günü ücreti doğmuş ve hak edilmiş olduğundan, doğmuş ve ödenmesi gereken ücretin, daha sonra ücretli izin kullandırılarak mahsup edilme işlemi mevzuata uygun düşmemektedir.

–ATABAY HUKUK & DANIŞMANLIK—

Av. Levent ATABAY